Elteyesar

The Ghana Thing – comité Living together in shared responsability

Ziehier een stand van zaken rond de gemeenschap waar ik verblijf in Tanoso, (zie achtergrond en   verwezenlijkingen) mijn praktische uitvalsbasis en sedert 10 jaar de kern van het project.
Toen ik aankwam was er een torenhoge schuld aan de electriciteitsmaatschappij, dreigden er gevangenisstraffen en werd er iedere avond en nacht illegaal electriciteit afgetapt.  Bovendien is het grote familiehuis in verval omdat  niemand er zich verantwoordelijk opstelt en omdat de inkomsten uit verhuur integraal worden geconsumeerd door de eigenaars ipv dat er een deel wordt geïnvesteerd in het herstel en het onderhoud van het huis.
Dit alles is een oud zeer:  het is niet de eerste keer dat de situatie zo rampzalig is als ik aankom.

We hebben samen de bestaande schulden uitgeklaard.
Vervolgens hebben we op allerlei manieren en momenten samen nagedacht over oplossingen om de schuldenberg in de toekomst te vermijden en om het verval van het huis tegen te gaan.
Zo hadden we vroeger al een meter met electriciteits-eenheden laten installeren, om alvast daar geen schulden meer te creëren.
De electricteitsmaatschappij laat echter de reguliere meter hangen en zodra de schuld uitgeklaard is, deblokkeren ze de electriciteit.  Als de voorafbetaalde eenheden weer eens opgebruikt zijn -en lang gaan ze niet mee in zo’n groot huis met zoveel bewoners-  vergt het moed om niet gewoon weer met de oude meter te werken.
We hebben kunnen een comité oprichten waarin de 2 eigenaars zetelen (Nana en Joe) en een 6-tal huurders.  Het comité zal zowel instaan voor de inzameling en betaling van het geld voor de electriciteit, water en het toilet (leeghalen beerput) als voor het managen van de inkomende huurgelden.
Ik heb een bescheiden startkapitaaltje van ca. 700 euro op een bankrekening geplaatst, daar de gelden uit huur die in de eerste maanden zullen binnenkomen al allemaal gehypotheceerd zijn.
De afspraak is de volgende: nadat het comité het erover eens is wat ze aan het huis willen verbeteren of opknappen, gaan ze een kostenraming opmaken of laten opmaken.  Vervolgens zal Kwaku, mijn neefje* van 19 die een gsm heeft en enige volmachthouder is van de bankrekening, even ‘flashen’ zodat ik kan terugbellen om naar het plan te luisteren en hem vervolgens mijn toestemming te geven om het geld af te halen.  (Materialen zijn duur in Ghana, maar lonen zijn spotgoedkoop)
Het geld mag geenszins gebruikt worden om  water- en electriciteitsrekeningen te betalen, noch om gelijk wat anders te betalen dat geen betrekking heeft op het huis.
Veel middelen die ik in de loop der jaren achtergelaten heb met een bepaald doel (verbetering, herstelling van het huis)  zijn na mijn vertrek grotendeels opgeconsumeerd geworden door de eigenaars en verwanten.
Je kan het ze niet kwalijk nemen: de druk van buitenaf is erg groot als er iemand geld heeft.  Bovendien is het erg moeilijk om geld te beheren, als je het niet van kleinsaf gezien en meegemaakt hebt.  Steeds opnieuw gebruiken ze een deel van het geld voor andere doeleinden met de gedachte het nadien opnieuw te kunnen aanvullen om de vooropgestelde doelen te verwezenlijken.
Maar dit gebeurt niet en ook de rest van het geld slinkt razendsnel en van aanvullen is er al gauw geen sprake meer.

Ik hoop dat we met de oprichting van het comité een systeem aan het uitwerken zijn dat, mits wat schaven en schuren op termijn naar behoren werkt.
Ik ben me er wel van bewust dat mijn neefje wel erg onder druk zal staan van zijn ‘nonkels’ (bij hen ‘vaders’ ), gezien hij de enige is die aan dit geld kan.
Ik ben nog maar terug en de druk is al begonnen: naar aanleiding van de geweigerde koe in het dorp belde hij me enkele dagen geleden op dat zijn vader (mijn broer* en zijn nonkel* dus) wou dat hij ca. 35 euro van de rekening haalde om de geweigerde koe (zie de bijlage ‘De koning is nog niet begraven’) met een taxi terug te halen van Abodom naar Tanoso!

Maar het was zijn voorstel om volmachthouder te zijn.
Hij leek erg overtuigd dat hij het aan zou kunnen en dat hij aan de druk van de vaders en de huurders zou kunnen weerstaan.   Hij voelt zich verantwoordelijk zegt hij en wil dat het huis weer mooi, veilig en zedig wordt (er is nl. ook alcoholmisbruik).  Bovendien is hij het korte termijn denken van zijn vaders beu, zegt hij.
De jongen was nog een kind (8 jaar) toen we mekaar leerde kennen.
Hij weet me daar al komen en gaan sedert zijn  kindertijd en voor hem is dat heel normaal.  Hij vertelde me hoe hij als kind en jongeling blij was met de uitbreidingen en de verbeteringen aan het huis, en hoe gelukkig hij was dat de rust weerkeerde en het alcolholverbruik minderde steeds als ik er was.
Hij wil dat het ook zo is als ik er niet ben, zegt hij.
Ik leg dus al mijn hoop bij deze aanstormende generatie.

* in Ghana zijn we allemaal familie van mekaar!
**Hij komt uit een familie van ‘second kings’.  Het is niet zo dat hij naar aanleiding van de dood van de king (first) king wordt, want een (first) king komt dan weer uit een familie van (first) kings